Lợi ích từ việc Anh “nói không” với sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong sản xuất điện không chỉ kéo giảm đáng kể lượng khí thải carbon mà năng lượng gió và năng lượng mặt trời thay thế sẽ tiết kiệm được khoảng 2,9 tỷ bảng Anh/năm.
Mong muốn có một hệ thống điện hoàn toàn không phát thải carbon vào năm 2030. Do đó, Anh quyết định đóng cửa nhà máy nhiệt điện Ratcliffe-on-Soar là cam kết vững chắc chứng minh quốc gia này tích cực hướng tới việc chuyển đổi sang năng lượng xanh.
Cần nhất quán chủ trương và chính sách cho chuyển đổi
Nguồn gốc của năng lượng tái tạo là từ tự nhiên và không giới hạn. Nắng - gió là những nguồn năng lượng sạch ngày càng được sử dụng phổ biến trên toàn cầu.
Lãnh thổ đất nước ta nằm trọn trong vùng nhiệt đới, có lượng bức xạ mặt trời rất lớn với số giờ nắng từ 1.400 - 3.000 giờ/năm. Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên đã ban tặng cho Việt Nam những lợi thế để phát triển điện sạch.
Điều kiện cần và đủ để quá trình chuyển đổi từ than sang năng lượng tái tạo diễn ra nhanh chóng là phải được hỗ trợ bởi các chính sách của chính phủ, cam kết khử cacbon, tạo điều kiện thuận lợi để các nhà đầu tư, doanh nghiệp tham gia vào phát triển điện gió và điện mặt trời.
Các nước đang phát triển dẫn đầu chuyển đổi năng lượng là Lebanon, Ethiopia, Tanzania, Zimbabwe và Nam Phi. Những quốc gia này cam kết giảm trợ cấp nhiên liệu hóa thạch, phân cấp năng lượng tái tạo và tăng số lượng việc làm trong lĩnh vực năng lượng sạch.
Trong danh sách trên, Việt Nam đứng thứ 32. Từ năm 2017, để thúc đẩy phát triển điện gió, điện mặt trời, Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này.
Vừa qua, Chính phủ đã phê duyệt quy hoạch phát triển điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (quy hoạch điện 8). Trong đó, ưu tiên phát triển mạnh các nguồn năng lượng tái tạo phục vụ sản xuất điện. Nguồn điện này sẽ đạt tỉ lệ khoảng 30,9 - 39,2% vào năm 2030, định hướng đến năm 2050, tỉ lệ năng lượng tái tạo lên đến 67,5 - 71,5%. Theo các chuyên gia, Những cam kết này được xây dựng trong bối cảnh sự phát triển tích cực của năng lượng mặt trời và điện gió, nhu cầu đảm bảo khả năng cạnh tranh của Việt Nam trong một thế giới phát thải các-bon thấp và mang tính bền vững về môi trường là chìa khóa để thu hút đầu tư nước ngoài.
Mặc dù đã có những định hướng phát triển, song năng lượng tái tạo vẫn còn trong quá trình hình thành ban đầu, các chính sách chưa nhất quán, khiến doanh nghiệp điện sạch vẫn còn nhiều lúng túng khi triển khai phát triển các dự án.
Có nhiều dự án trong quá trình chạy nước rút hoàn thiện cho kịp đóng điện để hưởng giá FIT của Chính phủ thì đại dịch Covid 19 đột ngột bùng phát khiến tiến độ không đảm bảo. Nhiều doanh nghiệp đã trong tình trạng đầu tư dang dở và lỡ hẹn với giá FIT, cho đến nay vẫn chưa tháo gỡ được vấn đề này.
Vì một thế giới sạch hơn, bình yên hơn
Theo đánh giá của các chuyên gia, trong khi quá trình chuyển đổi năng lượng từ nhiên liệu hóa thạch sang nhiên liệu tái tạo đang được đẩy nhanh trên toàn cầu, tạo ra làn sóng chuyển đổi xanh hữu ích với các cam kết mạnh mẽ của nhiều quốc gia, thì ở nước ta năng lượng tái tạo có dấu hiệu chậm lại.
Có thể thấy, ích lợi từ năng lượng sạch mang lại đã rõ nhưng quá trình chuyển đổi không phải là con đường trải toàn hoa hồng. Rất nhiều tqhách thức về công nghệ, tài chính xanh, phát triển nguồn nhân lực, quản trị. Tuy nhiên, điểm chung nhất vẫn là doanh nghiệp cần các chính sách hỗ trợ, tạo điều kiện phát triển. Bao giờ kinh doanh năng lượng tái tạo có thể đem lại lợi nhuận khi không còn được trợ giá? Phải chăng điều đó là một cuộc chiến tự thân của các doanh nghiệp.