Hệ thống Công bố thông tin (CBTT) dành cho các công ty đại chúng (CtyĐC) – IDS chính thức được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) đưa vào hoạt động từ tháng 9/2013. Sau hơn 2 năm triển khai, Hệ thống IDS được đánh giá là đóng vai trị quan trọng trong việc tin học hóa hoạt động CBTT trên thị trường chứng khoán (TTCK), cụ thể:
Thứ nhất, Hệ thống IDS đã hỗ trợ các CtyĐC trong hoạt động CBTT theo quy định của pháp luật, đồng thời tăng cường năng lực quản lý, giám sát của UBCKNN đối với các thông tin được công bố. Thông tin nhanh chóng được xử lý và công bố công khai trên thị trường giúp nhà đầu tư tiếp cận thông tin một cách kịp thời và công bằng. Mục tiêu này cơ bản đã đạt được, thể hiện ở việc hơn 1.000 CtyĐC đã CBTT thành công qua Hệ thống IDS, theo đó thông tin được chuyển thẳng lên cổng thông tin điện tử của UBCKNN.
Thứ hai, Hệ thống IDS đã bước đầu hình thành cơ sở dữ liệu tập trung về các CtyĐC, từ đó giúp UBCKNN thuận lợi hơn trong triển khai các nghiệp vụ phân tích, đánh giá và dự báo, giúp công tác quản lý giám sát thị trường hiệu quả hơn. Để đạt được mục tiêu này, Hệ thống IDS phải đảm bảo thu thập được thông tin dữ liệu đầy đủ từ tất cả các CtyĐC. Tuy nhiên, hiện nay báo cáo tổng hợp đầu ra của Hệ thống IDS chưa đạt kết quả phản ánh toàn cảnh thị trường như mong muốn, nguyên nhân là do một số lượng tương đối lớn CtyĐC, trong đó có cả một số CtyĐC quy mô lớn và công ty niêm yết (CtyNY) chưa thực hiện báo cáo và CBTT qua Hệ thống IDS; một số CtyĐC đã đăng ký sử dụng IDS nhưng cũng chưa thực hiện gửi báo cáo vào hệ thống này.
Vì vậy, trong thời gian tới, để ứng dụng này được áp dụng rộng rãi trên toàn quốc, UBCKNN đã giao cho Cục Công nghệ Thông tin (CNTT) phối hợp với Vụ Quản lý Phát hành (nay là Vụ Quản lý chào bán chứng khoán và Vụ Giám sát CtyĐC) tổ chức vận hành và hỗ trợ CtyĐC thực hiện nghĩa vụ gửi báo cáo và CBTT qua Hệ thống IDS. Tính đến thời điểm hiện tại, Cục CNTT đã tiếp nhận và cấp tài khoản sử dụng Hệ thống IDS cho 1.402 CtyĐC, chiếm tỷ lệ 84,15% trên tổng số 1.666 công ty đăng ký đại chúng đối với UBCKNN. Về tiếp nhận báo cáo CBTT, Hệ thống IDS đã tiếp nhận gần 40.000 tin công bố thành công từ 1.087 CtyĐC trên tổng số 1.402 công ty đăng ký sử dụng Hệ thống IDS, đạt tỷ lệ 77,53%. Về kết nối thông tin giữa Hệ thống IDS và Cổng thông tin điện tử UBCKNN, toàn bộ thông tin cơ sở về CtyĐC, các báo cáo CBTT của CtyĐC gửi qua Hệ thống IDS và đã được UBCKNN chấp thuận đều đã được đẩy lên cổng thông tin điện tử của UBCKNN từ tháng 3/2014.
Hệ thống IDS được UBCKNN xây dựng dựa trên các quy định về CBTT và một số văn bản quy định về chào bán phát hành chứng khoán nhằm hỗ trợ các CtyĐC thực hiện nghĩa vụ gửi báo cáo và CBTT qua Hệ thống IDS. Theo đó, UBCKNN đã ban hành một số văn bản hướng dẫn các CtyĐC thực hiện nghĩa vụ CBTT qua Hệ thống IDS như Quyết định số 5631/QĐUBCK; Công văn số 57802/UBCKCNTT; Quyết định số 10103/QĐUBCK (Quyết định 1010).
Mặc dù đã có nhiều nỗ lực, song việc thực hiện triển khai Hệ thống IDS vẫn còn một số tồn tại và hạn chế, đặc biệt là chưa thu thập được đầy đủ dữ liệu của tất cả các CtyĐC. Theo thống kê của Cục CNTT (thuộc UBCKNN), có 264 CtyĐC chưa đăng ký tham gia sử dụng Hệ thống IDS, chiếm tỷ lệ 15,85%; 280 công ty đã đăng ký tham gia sử dụng Hệ thống IDS nhưng chưa thực hiện gửi báo cáo qua Hệ thống IDS, chiếm tỷ lệ 22,5%. Riêng năm 2015, đã có 544 CtyNY gửi báo cáo tài chính (BCTC) quý II/2015 và 456 công ty gửi BCTC bán niên sóat xét 2015. Còn lại khoảng 80 CtyNY chưa gửi BCTC soát xét năm 2015 qua Hệ thống IDS, chiếm tỷ lệ 30%.
Dữ liệu thống kê trên đây cho thấy, CtyĐC gửi báo cáo và CBTT theo hình thức điện tử chưa đầy đủ qua Hệ thống IDS. Nhiều công ty đã gửi thành công qua Hệ thống IDS nhưng đến kỳ báo cáo sau lại không gửi. Nguyên nhân là do các quy định hiện hành vẫn cho phép công ty CBTT theo hình thức bản cứng, không có cơ chế bắt buộc phải gửi bản mềm qua Hệ thống IDS. Do vậy:
- Cơ sở dữ liệu phục vụ công tác thống kê chưa đầy đủ và báo cáo tổng hợp không hoàn chỉnh.
- Bên cạnh đó, cơ quan quản lý phải thực hiện kiểm tra xét duyệt báo cáo trên Hệ thống IDS và quản lý giám sát vừa bản cứng, vừa bản mềm nên gây ra tình trạng tăng khối lượng xử lý công việc, không đạt hiệu quả sử dụng Hệ thống IDS như mong muốn.
- Việc kết nối liên thông giữa Hệ thống IDS và các hệ thống khác (ví dụ: phần mềm thu phí của UBCKNN) thực hiện được nhưng hiệu quả trao đổi dữ liệu không cao do IDS không cung cấp được đầy đủ thông tin của tất cả các CtyĐC.
Trong thời gian tới, cần điều chỉnh các văn bản quy định, hướng dẫn của UBCKNN theo hướng bắt buộc CtyĐC gửi báo cáo và CBTT bằng bản điện tử thông qua Hệ thống IDS nhằm phù hợp với những quy định mới về CBTT.
Trên cơ sở các phân tích trên, Cục CNTT đã đưa ra một số giải pháp để Hệ thống IDS được áp dụng rộng rãi hơn và phù hợp hơn với quy định mới về CBTT như sau:
Một là, cần điều chỉnh các văn bản quy định, hướng dẫn của UBCKNN theo hướng bắt buộc CtyĐC gửi báo cáo và CBTT bằng bản điện tử thông qua Hệ thống IDS nhằm phù hợp với những quy định mới về CBTT4. Vì vậy, một số văn bản nên được sửa đổi, thay thế như Quyết định số 578/QĐ-UBCK ngày 04/8/2014 về quy chế sử dụng IDS áp dụng cho thành viên thị trường và Quyết định số 1010, theo đó CtyĐC bắt buộc phải gửi báo cáo và CBTT bằng bản điện tử thông qua Hệ thống IDS, theo lộ trình như sau:
- Đối với các CtyĐC đã đăng ký và gửi báo cáo qua Hệ thống IDS: Có công văn thông báo cho công ty về thời hạn có hiệu lực chỉ tiếp nhận báo cáo bằng bản điện tử thông qua Hệ thống IDS (kể từ ngày 01/01/2016).
- Đối với các công ty chưa đăng ký sử dụng Hệ thống IDS: tiếp tục có công văn đề nghị công ty đăng ký sử dụng Hệ thống IDS, việc bắt buộc gửi báo cáo điện tử qua Hệ thống IDS đối với các đối tượng này bắt đầu thực hiện từ quý II/2016.
Hai là, triển khai các biện pháp cụ thể để thúc đẩy, hỗ trợ các CtyĐC thực hiện việc gửi báo cáo CBTT cho UBCKNN. Chẳng hạn như Cục CNTT có thể thuê dịch vụ nhắn tin tự động cho các số điện thoại của người đại diện CBTT của các CtyĐC để nhắc nhở nghĩa vụ báo cáo CBTT khi đến kỳ báo cáo.
Ba là, tổ chức nhân sự nhập dữ liệu trực tiếp từ bản cứng do CtyĐC gửi lên nhằm phục vụ một số công ty ở vùng sâu vùng xa, phương tiện chưa sẵn sàng hoặc hệ thống gặp sự cố, việc gửi bản điện tử vào Hệ thống IDS là bất khả kháng.
Bốn là, tăng cường thêm chức năng, nhiệm vụ của Cục CNTT trong việc hỗ trợ CtyĐC trong quá trình sử dụng Hệ thống IDS. Trong trường hợp CtyĐC không gửi được báo cáo điện tử qua Hệ thống IDS, đơn vị này sẽ tổ chức đội ngũ nhân sự nhập thông tin từ bản cứng do CtyĐC gửi lên UBCKNN, đồng thời thực hiện chuẩn hóa dữ liệu đầu vào cho Hệ thống. Đồng thời, đơn vị này được khai thác, sử dụng thông tin dữ liệu thu thập được từ Hệ thống để khai thác, tạo nguồn thu và tái đầu tư cho công nghệ để đỡ cho nguồn kinh phí ngân sách.
Ngoài ra, một số mẫu biểu báo cáo và thời hạn báo cáo của Thông tư 155 có sự thay đổi so với Thông tư cũ, vì vậy cần rà soát, điều chỉnh, cập nhật các mẫu biểu và thời hạn báo cáo trên Hệ thống IDS, đảm bảo các CtyĐC kịp thời gửi báo cáo vào Hệ thống IDS theo đúng quy định của Thông tư 155.
Chú thích:
1 Quyết định số 563/QĐ-UBCK ngày 11/9/2013 ban hành Quy chế hướng dẫn CtyĐC sử dụng hệ thống CBTT của UBCKNN.
2 Công văn số 5780/UBCK-CNTT ngày 18/9/2013 quy định trong vòng 02 tháng kể từ ngày 25/9/2013, các CtyĐC thực hiện báo cáo cho UBCKNN đồng thời theo hai hình thức (báo cáo điện tử và bản cứng) và sau ngày 25/11/2013, các CtyĐC chỉ thực hiện gửi báo cáo điện tử qua IDS.
3 Quyết định số 1010/QĐ-UBCK ngày 19/12/2014 ban hành Quy chế quản lý sử dụng hệ thống CBTT tại UBCKNN.
4 Tại Điểm b, Khoản 1, Điều 5, Thông tư 155/2015/TT-BTC (Thông tư 155) của Bộ Tài chính ban hành ngày 6/10/2015 thay thế Thông tư 52/2012/TT-BTC về hướng dẫn CBTT trên TTCK quy định: phương tiện CBTT tại UBCKNN là Hệ thống CBTT của UBCKNN và tại Khoản 8, Điều 5 quy định việc CBTT trên hệ thống CBTT của UBCKNN thực hiện theo hướng dẫn của UBCKNN.