Ngày 24/3/2016, Bộ trưởng Bộ Tài chính ký ban hành Quyết định số 562/QĐ-BTC phê duyệt Đề án “Chuyển chức năng thanh toán tiền giao dịch TPCP từ ngân hàng thương mại (NHTM) sang Ngân hàng Nhà nước (NHNN)”. Quyết định này được ban hành dựa trên cơ sở thực hiện Chỉ thị số 08/CT-TTg ngày 02/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ về việc thúc đẩy hoạt động và tăng cường quản lý thị trường chứng khoán (TTCK) trong đó có việc giao Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với NHNN nghiên cứu cải tiến hệ thống thanh toán chứng khoán và thanh toán tiền giao dịch chứng khoán, xây dựng đề án thanh toán tiền giao dịch trái phiếu chính phủ (ngắn hạn và dài hạn) qua NHNN. Đề án này nhằm nâng cao vai trò của cơ quan quản lý, đảm bảo an toàn cho hệ thống thanh toán và phù hợp với thông lệ quốc tế, với những nội dung cụ thể sau:
Định hướng của Đề án: Tổ chức lại hệ thống thanh toán TPCP theo phương thức thanh toán tổng tức thời theo thời gian thực (Real time Gross Settlement - RTGS), thời gian thanh toán T+1. Đồng thời, cơ cấu lại đối tượng thành viên tham gia hệ thống thanh toán tiền giao dịch TPCP theo hướng chỉ các NHTM là thành viên của hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng mới được phép tham gia hệ thống thanh toán tiền giao dịch TPCP…
Mô hình hệ thống quyết toán tiền giao dịch TPCP: Các tổ chức tham gia hệ thống thanh toán tiền giao dịch TPCP gồm: NHNN; Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD); Thành viên của VSD (gồm công ty chứng khoán, ngân hàng lưu ký, tổ chức mở tài khoản trực tiếp); Ngân hàng thanh toán. Trong đó, NHNN đóng vai trò là ngân hàng quyết toán tiền giao dịch TPCP được thực hiện qua tiểu hệ thống thanh toán giá trị cao (thanh toán tổng tức thời) của hệ thống thanh toán điện tử liên ngân hàng. Đồng thời, NHNN thực hiện giám sát ngân hàng thanh toán trong quá trình thực hiện thanh toán tiền giao dịch TPCP. Còn VSD thực hiện tính toán nghĩa vụ thanh toán tiền và TPCP của thành viên theo từng giao dịch; chuyển dữ liệu thanh toán tiền giao dịch TPCP cho các ngân hàng thanh toán… và chịu trách nhiệm giám sát thành viên của VSD trong quá trình thực hiện nghiệp vụ thanh toán giao dịch TPCP, xây dựng cơ chế xử lý vi phạm đối với các thành viên vi phạm nghĩa vụ thanh toán giao dịch TPCP.
Lộ trình triển khai: Trong quý II/2016, Bộ Tài chính (Ủy ban Chứng khoán Nhà nước - UBCKNN, VSD) và NHNN (Sở Giao dịch NHNN, Vụ Chính sách tiền tệ) hoàn chỉnh về pháp lý, Quy chế hướng dẫn, Quy trình tác nghiệp. Sang quý III, IV/2016: UBCKNN (VSD), NHNN (Cục Công nghệ Tin học, Sở Giao dịch NHNN) và các thành viên triển khai giải pháp hệ thống công nghệ thông tin (khảo sát, thiết kế, điều chỉnh, xây dựng, chạy thử nghiệm). Đến quý I/2017: UBCKNN (VSD) và NHNN (Sở Giao dịch NHNN, Cục Công nghệ Tin học) triển khai thanh toán tiền giao dịch TPCP qua NHNN.