Tạp chí Chứng khoán xin giới thiệu với độc giả các Nguyên tắc về Quản lý và Giám sát Thị trường Phái sinh (Bộ Nguyên tắc) đã được cơ quan quản lý (CQQL) thị trường phái sinh (TTPS) của các nước G20 và IOSCO1 phê duyệt. (Vietnam Securities Review introduces the Principles for the Regulation and Supervision of Derivatives Markets (Principles) being endorsed by the G20 and IOSCO).
Nguyên tắc 1 - 6 về thiết kế sản phẩm (Principles 1 to 6 - Contract Design Principles)
CQQL TTPS cần áp dụng các quy định rõ ràng về thiết kế sản phẩm, các tiêu chuẩn hoặc quy trình thẩm định áp dụng cho các hợp đồng phái sinh (HĐPS). (Market Authorities should establish a clear framework as to design and review criteria or procedures for derivatives contracts). CQQL cần chịu trách nhiệm đảm bảo sự tuân thủ liên tục đối với các tiêu chuẩn theo quy định của pháp luật và các quy định của chính CQQL, đồng thời có thẩm quyền xử lý các HĐPS với các điều khoản có thể dẫn đến thao túng hoặc gây rối loạn thị trường. (Market Authorities should be accountable for compliance with statutory and selfregulatory standards on a continuing basis and should retain powers to address the provisions of existing contracts which produce manipulative or disorderly conditions).
Các HĐPS phải đáp ứng được các yêu cầu về quản lý rủi ro của người sử dụng và phải tạo điều kiện cho việc xác lập giá của hàng hóa cơ sở. (Contracts should meet the risk management needs of potential users and promote price discovery of the underlying commodity).
Các điều khoản và điều kiện của HĐPS phải phản ánh được hoạt động của thị trường cơ sở và không gây trở ngại cho việc chuyển giao. (Contract terms and conditions generally should, to the extent possible, reflect the operation of the underlying market and avoid impediments to delivery).
Quy trình thanh toán và chuyển giao cần phản ánh được thị trường cơ sở, đồng thời khuyến khích quan hệ đáng tin cậy về giá cũng như sự hội tụ giá và cần đánh giá thường xuyên quy trình này nhằm đảm bảo đáp ứng được tiêu chuẩn đã đặt ra. (Settlement and delivery procedures should reflect the underlying physical market and promote reliable pricing relationships and price convergence and should be regularly evaluated to ensure that they meet this standard). Cần xác định rõ và công bố cho thành viên thị trường các điều khoản về thanh toán và chuyển giao. (Settlement and delivery terms should be specified and made available to market participants).
CQQL cần được báo cáo thông tin về các điều khoản và điều kiện của HĐPS cũng như thông tin về chuyển giao và giá liên quan đến mọi giao dịch phái sinh phát sinh trong lãnh thổ, đồng thời phải công bố cho các thành viên thị trường trên các TTPS có tổ chức. (Information concerning a derivatives contract's terms and conditions, as well as other relevant information concerning delivery and pricing, should be readily available to Market Authorities with respect to all derivatives transactions within its jurisdiction and to market participants in organized derivatives markets).
Nguyên tắc 7 - 12 về giám sát TTPS (Principles 7 to 12 for Surveillance of Derivatives Markets)
CQQL cần áp dụng khuôn khổ quy định rõ ràng và linh hoạt cho việc giám sát thị trường, giám sát tuân thủ và cưỡng chế thực thi. (Market Authorities should have a clear and robust framework for conducting market surveillance, compliance and enforcement activities).
CQQL cần xây dựng, duy trì các phương tiện phục vụ giám sát giao dịch trên thị trường, thu thập thông tin cần thiết và phân tích thông tin thu thập được một cách hiệu quả và phù hợp với hoạt động giám sát. (Market Authorities should develop, employ and maintain methods for monitoring of trading activity on the markets they supervise, collecting needed information and analyzing the information they collect that are efficient and suitable for the type of market being supervised).
CQQL cần có thẩm quyền tiếp cận thông tin, định kỳ và theo yêu cầu, phục vụ giám sát TTPS, cũng như có quyền tiếp cận thông tin về vị thế của thành viên thị trường trên TTPS và thị trường cơ sở. (Market Authorities should have the authority to access information on a routine and nonroutine basis for regulated derivatives markets as well as the power to obtain information on a market participant’s positions in related derivatives and the underlying markets).
Đối với giao dịch và vị thế phái sinh OTC, CQQL xem xét quyết định thông tin nào cần báo cáo định kỳ, thông tin nào cần báo cáo “theo yêu cầu”. (In respect of OTC derivatives transactions and positions, a Market Authority should consider what information it should collect on a routine basis and what it should collect on an ”as needed” basis). CQQL tiếp cận thông tin qua một Trung tâm dữ liệu (TR) thì khi xây dựng chính sách thu thập dữ liệu của mình phải có quy định về việc tiếp cận tài khoản thông qua TR và các trách nhiệm pháp lý liên quan. (A Market Authority that has access to a relevant Trade Repository’s (TR) data should take such broader access into account, as well as its statutory obligations with respect to the TR, in constructing its data collection policies).
CQQL yêu cầu báo cáo đối với các vị thế giao dịch lớn đối với các HĐPS giao dịch trên sàn và phải tính tốn được tổng vị thế mà một người giao dịch nắm giữ dưới hình thức sở hữu hưởng lợi hoặc sở hữu ủy quyền. (Market Authorities should require the reporting of large trader positions for the relevant on-exchange derivatives contracts and should have the ability to aggregate positions owned by, or beneficially controlled on behalf of, a common owner).
Nguyên tắc 13 - 14 về xử lý tình trạng thị trường mất ổn định (Principles 13 to 14 to Address Disorderly Derivatives Markets)
CQQL cần có thẩm quyền đầy đủ nhằm can thiệp hiệu quả vào TTPS để ngăn chặn và xử lý tình trạng mất ổn định trên thị trường và đảm bảo tính hiệu quả của thị trường. (Market Authorities should have, and use, effective powers to intervene in derivatives markets to prevent or address disorderly markets and to ensure the efficiency of the markets)
CQQL TTPS phải có quy trình rà sốt phạm vi quản lý nhằm đảm bảo có đủ thẩm quyền xử lý các hoạt động giao dịch trong thực tiễn có thể gây ra tình trạng mất ổn định trên thị trường. (Market Authorities should have, or contribute to, a process to review the perimeter of regulation to ensure that they have the power to address evolving trading practices that might result in a disorderly market). Sở giao dịch và các tổ chức tự quản2 có vai trị quan trọng, bổ sung cho vai trị quản lý nhà nước của CQQL trong việc xử lý tình trạng mất ổn định thị trường. (Exchanges and selfregulatory organizations play a critical and complementary role with governmental regulators in identifying such practices).
Nguyên tắc 15 - 20 về cưỡng chế thực thi và chia sẻ thông tin (Principles 15 to 20 for Enforcement and Information Sharing)
CQQL cần áp dụng các quy định, chương trình tuân thủ, chính sách xử phạt, đồng thời cần có thẩm quyền cấm, ngăn chặn và đình chỉ các hành vi lạm dụng trên thị trường, bao gồm hành vi thao túng hoặc nỗ lực thao túng4 thị trường. (Market Authorities should have rules, compliance programs, sanctioning policies and powers to prohibit, detect, prevent and deter abusive practices on their markets, including manipulation or attempted manipulation of the market)
Khuôn khổ chung cho giám sát thị trường và cưỡng chế thực thi trong phạm vi lãnh thổ, quốc gia cần có quy định về việc phối hợp giám sát, phát hiện và cưỡng chế thực thi có hiệu quả các hành vi, kế hoạch thao túng hoặc lạm dụng thị trường diễn ra trên nhiều sở giao dịch hoặc các thị trường OTC khác nhau, cũng như diễn ra trên thị trường cơ sở. (The overall framework for market surveillance and enforcement within a jurisdiction should be structured to provide for active and coordinated detection and enforcement action against manipulative or abusive schemes that might affect trading on multiple exchange and OTC markets, as well as the underlying markets).
CQQL phải có thẩm quyền và năng lực đầy đủ trong việc tiến hành điều tra, khởi tố các hành vi vi phạm hoặc nghi vấn vi phạm, bao gồm nỗ lực thao túng thị trường. (Market Authorities should have adequate powers and capacity to investigate and prosecute actual or suspected market abuse, including attempted manipulation).
CQQL cần có đủ thẩm quyền để xử phạt thành viên thị trường chịu sự quản lý, cấp phép của CQQL trong trường hợp xảy ra hành vi lạm dụng thị trường. (The Market Authority should have and use effective powers to discipline its members or other authorized market participants if an abusive practice has occurred in the market). Cần phân biệt rõ hình thức xử phạt áp dụng cho mỗi loại hành vi vi phạm. (There should be clarity as to the types of disciplinary actions which can be taken).
CQQL cũng cần có thẩm quyền áp dụng hình thức xử lý các đối tượng không phải là thành viên của TTPS có tổ chức hoặc là thành viên của các thị trường khác nếu các đối tượng đó tham gia vào hành vi lạm dụng hoặc thao túng thị trường trên TTPS. (The Market Authority should have power to take action against non-members of regulated derivatives markets or other market participants if they have engaged in abusive or manipulative practices). Thẩm quyền cưỡng chế thực thi cần được quy định trong văn bản pháp luật và được cơ quan nhà nước thực thi, trong đó có cơ quan kiểm sát hoặc tịa án. (It is anticipated that enforcement powers will usually be embedded in statute and would be exercised by a government body, including a public prosecutor or the courts).
Các CQQL cần phối hợp với nhau, cả trong và ngồi nước, trong việc chia sẻ thông tin phục vụ giám sát và xử phạt. (Market Authorities should cooperate with one another, both domestically and outside the jurisdiction, to share information for surveillance and disciplinary purposes).
Nguyên tắc 21 - 22 về hỗ trợ cơ chế lập giá trên TTPS (Principles 21-22 for Enhancing Price Discovery on Derivatives Markets)
CQQL cần công bố tổng vị thế của các nhà giao dịch lớn theo các nhóm khác nhau nhằm duy trì lòng tin của người giao dịch. (Market Authorities should publish the aggregate exposures of different classes of large traders within the bounds of maintaining trader confidence).
Các CQQL là thành viên của IOSCO cần khuyến khích cơ chế báo cáo về các HĐPS OTC cho các trung tâm dữ.