Trên TTCK trong năm 2013 đã có nhiều chuyển biến tích cực trong bối cảnh kinh tế Việt Nam vẫn còn nhiều khó khăn. Với việc triển khai nhiều giải pháp tập trung và đồng bộ nhằm tái cấu trúc thị trường, hỗ trợ các doanh nghiệp và thành viên thị trường, giao dịch và thanh khoản trên thị trường chứng khoán (TTCK) đã được cải thiện và dần ổn định, các nhà đầu tư trong và ngoài nước có xu hướng quay lại thị trường.
Trong bối cảnh chung đó, năm 2013 Sở Giao dịch Chứng khoán (SGDCK) Hà Nội đã tích cực triển khai các giải pháp củng cố, phát triển 3 thị trường hiện có; nỗ lực xây dựng cơ sở vật chất kỹ thuật, công nghệ để tiếp tục phát triển về quy mô và tăng cường chất lượng các thị trường hiện tại, phát triển thị trường mới; kết quả bước đầu đã đạt được một số chuyển biến rất tích cực về chất trên một số lĩnh vực.
Thị trường cổ phiếu niêm yết được củng cố và đi vào ổn định với những hàng hóa chất lượng
Về thị trường cổ phiếu niêm yết, năm qua số doanh nghiệp rời sàn là 33 doanh nghiệp trong khi chỉ có 11 doanh nghiệp niêm yết mới. Các doanh nghiệp hủy niêm yết bắt buộc đều có nguyên nhân do thua lỗ kéo dài hoặc do vi phạm về công bố thông tin (CBTT). Vì vậy, đây thực chất là cuộc thanh lọc cần thiết nhằm đảm bảo chất lượng hàng hóa trên thị trường; do đó xét về góc độ tái cơ cấu chất lượng hàng hóa lại là điểm tích cực. Việc thanh lọc này đã khiến cho tổng số doanh nghiệp niêm yết (DNNY) tại Sở (tính đến ngày 31/12/2013) giảm 5% xuống còn 377 công ty so với cùng kỳ năm ngoái.
Giao dịch trên thị trường cổ phiếu niêm yết tại SGDCK Hà Nội được duy trì với khối lượng giao dịch (KLGD) trung bình đạt 42,3 triệu cổ phiếu/ phiên và giá trị giao dịch (GTGD) trung bình đạt 328,3 tỷ đồng/phiên. Chỉ số HNX Index đạt 67,84 điểm vào phiên giao dịch cuối cùng của năm, tăng 10,75 điểm (18,83%) so với năm 2012, chỉ số HNX30 đạt 127,15 điểm, tăng 19,34% so với phiên cuối năm 2012. Giá trị thị trường tại thời điểm ngày 31/12/2013 đạt 106.870 tỷ đồng, tăng 23,49% so với năm 2012 (xem Đồ thị 1).
Việc huy động vốn thông qua phát hành cổ phiếu trên TTCK vẫn được các doanh nghiệp sử dụng một cách hiệu quả, đặc biệt là các doanh nghiệp hoạt động có uy tín, có kết quả kinh doanh tốt hoặc triển vọng kinh doanh khả quan, thể hiện qua việc 45 DNNY đã được Sở ký quyết định niêm yết bổ sung cổ phiếu với tổng giá trị niêm yết bổ sung hơn 4.213 tỷ đồng tính theo mệnh giá.
Để có được những thành quả trên, SGDCK Hà Nội đã tập trung mọi nỗ lực để đầu tư nâng cấp hệ thống giao dịch, đưa vào vận hành hệ thống giao dịch core i5 khớp lệnh trên memory với năng lực xử lý vượt trội so với hệ thống trước đây (tốc độ xử lý lệnh gấp 20 lần, cho phép cài đặt nhiều tính năng mới cho người sử dụng)… Ngoài ra, SGDCK Hà Nội còn chú trọng phát triển các sản phẩm mới trên thị trường giao dịch cổ phiếu niêm yết, tích cực hỗ trợ DNNY nâng cao chất lượng thông tin công bố, quản trị công ty (QTCty)...
Tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực QTCty
Các hoạt động liên quan đến tăng cường QTCty tại các DNNY được SGDCK Hà Nội thúc đẩy liên tục thông qua việc đào tạo, trao đổi cùng với các tổ chức quốc tế như Tổ chức Tài chính Quốc tế (IFC), các công ty kiểm toán để các DNNY trên SGDCK Hà Nội tiếp cận vấn đề này được sâu sắc và thực hiện ngày càng triệt để. Song song với các hoạt động đào tạo, trao đổi, trên cơ sở kinh nghiệm quốc tế về chấm điểm QTCty, SGDCK Hà Nội đã xây dựng khung chấm điểm việc tuân thủ CBTT và tiến hành việc đánh giá DNNY năm đầu tiên và vinh danh 30 doanh nghiệp minh bạch nhất trong năm 2013. Hoạt động này dự kiến được tiến hành hàng năm với việc các tiêu chí đánh giá cũng được rà soát, bổ sung và nâng cấp với mục tiêu để thông tin các DNNY ngày càng được minh bạch, công khai cho công chúng đầu tư…
Với mục tiêu nâng cao nhận thức về tính minh bạch thông tin và chất lượng công bố thông tin (CBTT) của DNNY trên TTCK, lần đầu tiên SGDCK Hà Nội tổ chức Chương trình Đánh giá QTCty 2012 - 2013 với chủ đề “CBTT và minh bạch” và vinh danh 30 doanh nghiệp minh bạch nhất trong năm 2013 nhằm ghi nhận nỗ lực của các DNNY trong việc thực hiện nghĩa vụ CBTT minh bạch với thị trường.
Bên cạnh đó, SGDCK Hà Nội đã tổ chức các chương trình đưa DNNY đi học hỏi kinh nghiệm về QTCty tại Malaysia, Thái Lan, Đài Loan. Chương trình đã nhận được sự ủng hộ và đánh giá cao từ phía các đơn vị tham gia.
Ngoài ra, SGDCK Hà Nội còn tổ chức các chương trình tiếp xúc, gặp gỡ với các DNNY để kịp thời nắm bắt những khó khăn, hạn chế của doanh nghiệp khi tham gia TTCK, cùng trao đổi với doanh nghiệp để có biện pháp tháo gỡ hoặc kiến nghị lên các cấp có thẩm quyền để tìm giải pháp tháo gỡ khó khăn.
Hoàn thiện Hệ thống CBTT (CIMS).
Để đẩy nhanh tốc độ công bố và cải thiện chất lượng CBTT của các DNNY, SGDCK Hà Nội đưa vào sử dụng Hệ thống CIMS. Với việc áp dụng hệ thống mới này, thời gian CBTT của các doanh nghiệp được rút ngắn, giảm thiểu sai sót khi công bố, tiết kiệm nguồn lực và chi phí cho doanh nghiệp. Sau hơn 1 năm triển khai, 93% DNNY trên SGDCK Hà Nội đã tham gia sử dụng hệ thống CIMS. Nhờ có CIMS, chất lượng CBTT của doanh nghiệp năm 2013 cũng được cải thiện, số trường hợp vi phạm CBTT giảm 28,5% so với năm 2012.
Tiếp tục hoàn thiện hệ thống chỉ số. Bên cạnh chỉ số HNX Index đã đưa vào sử dụng trong năm 2005, SGDCK Hà Nội đã đưa vào vận hành 03 loại chỉ số mới gồm: chỉ số tổng hợp HNX FF Index (HNX composite free float); bộ chỉ số quy mô (gồm 2 chỉ số thành phần là Large cap index (HNX 50) - Top 50 cổ phiếu có mức vốn hóa thị trường cao nhất, và Medium & small cap index - gồm các cổ phiếu còn lại); và bộ chỉ số ngành (gồm chỉ số ngành Công nghiệp, chỉ số ngành Xây dựng và chỉ số ngành Tài chính). Với những chỉ số này, công chúng đầu tư có thể theo dõi chi tiết hơn biến động của nhóm cổ phiếu theo các tiêu chí quy mô, ngành.
Phân ngành doanh nghiệp. Tiếp theo việc triển khai hệ thống phân ngành và kết quả phân ngành năm 2012, SGDCK Hà Nội đã công bố hệ thống phân ngành phiên bản 1.0 đối với các DNNY, đăng ký giao dịch trên SGDCK Hà Nội (HaSIC), đồng thời công bố kết quả phân ngành cấp I, cấp II của các DNNY trên SGDCK Hà Nội năm 2013 tính đến thời điểm ngày 30/9/2013. HaSIC được SGDCK Hà Nội xây dựng dựa trên cơ sở hệ thống phân ngành Việt Nam (Vietnam Standard Industrial Classification 2007 - VSIC 2007), các khuyến nghị về gộp ngành của ISIC Rev. 4 và tham khảo nguyên tắc, phương pháp phân ngành của một số hệ thống phân ngành lớn trên thế giới như: ICB, GICS..., trong đó căn cứ vào tiêu chí chính là doanh thu để xác định hoạt động sản xuất kinh doanh của DNNY. Các DNNY cũng được tham gia vào quá trình phân ngành, qua đó giúp SGDCK Hà Nội biết được quan điểm chính thức từ phía DNNY, đồng thời bản thân doanh nghiệp cũng xác định được vị thế của mình khi so sánh với các doanh nghiệp khác trên TTCK.
Thị trương UPCoM tiep tuc đươc duy trì, cung cố
Đối với thị trường UPCoM, mặc dù năm 2013 còn gặp nhiều khó khăn, thị trường vẫn tạo ra được “sân chơi” minh bạch cho cổ phiếu chưa niêm yết; đồng thời góp phần thu hẹp khoảng cách giữa thị trường niêm yết và tự do. Hiện UPCoM vẫn duy trì được 142 cổ phiếu đang giao dịch với giá trị đăng ký giao dịch đạt 20.773 tỷ đồng, tăng 5,9% so với cuối năm 2012.
Cùng với việc tiếp tục củng cố, duy trì thị trường, Sở cũng thực hiện các nghiên cứu để đề xuất các giải pháp tháo gỡ khó khăn, thu hút các doanh nghiệp tham gia thị trường này. Ngoài ra, SGDCK Hà Nội còn tổ chức kênh tiếp xúc với các công ty đại chúng (CtyĐC) như tổ chức hội nghị để tạo điều kiện trao đổi giữa các CtyĐC với các cơ quan quản lý nhà nước về các quy định về chứng khoán và TTCK để giải tỏa những băn khoăn của các doanh nghiệp khi quyết định tham gia vào thị trường.
Hoạt động đấu giá khởi sắc
Trên thị trường sơ cấp, hoạt động đấu giá cổ phần cũng có những chuyển biến tích cực. Trong năm 2013, SGDCK Hà Nội đã tổ chức 26 phiên bán đấu giá cổ phần và đấu giá trái phiếu doanh nghiệp chuyển đổi (cao hơn gấp 2,8 lần so với năm 2012), trong đó có 15 phiên bán đấu giá cổ phần hóa doanh nghiệp nhà nước (DNNN), 8 phiên bán đấu giá cổ phần thoái vốn DNNN và 3 phiên bán đấu giá cổ phần ra bên ngoài của các công ty cổ phần (CtyCP). Trong số 26 phiên bán đấu giá tổ chức tại SGDCK Hà Nội có tới 60% số phiên bán hết 100% số chứng khoán chào bán. Tổng giá trị chứng khoán bán được đạt trên 960 tỷ đồng (cao hơn gấp 6,8 lần so với năm 2012). Đặc biệt, trong tháng 9/2013, lần đầu tiên, SGDCK Hà Nội đã tổ chức thành công đợt bán đấu giá trái phiếu chuyển đổi của Tổng Công ty (TCty) Hàng không Việt Nam tại Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương, bán toàn bộ 827.847 trái phiếu, giá trị bán được là 109,85 tỷ đồng.
Sư kien quan trong gan vơi hoat đong đau gia cuả SGDCK Ha Noi là viec Sơ va TCty Đau tư va Kinh doanh Von nha nươc (SCIC) đa to chưc ky ket Bien ban hơp tac song phương (MOU) nham tang cương hơp tac va trao đoi thong tin giưã hai ben, đay manh chương trình tai cơ cau, thoai von, sap xep, đoi mơi doanh nghiep, nang cao hieu qua canh tranh cuả cac DNNN.
Thị trương trai phieu chính phủ (TPCP) ghi nhan nhieu ky luc
Thị trương TPCP tiep tuc co nhưng ket qua tích cưc, gop phan bình on kinh te vĩ mo va giup định hương đieu hanh chính sach tien te, chính sach tai khoá cuả Chính phu. Quy mo thị trương lan đau tien đa đat mưc ky luc 16,2% GDP.
Tren thị trương sơ cap đa hình thanh ro mot thị trương đau thau có xu hương canh tranh cao, minh bach ve gia, giup định hương lai suat nơ và tiet kiem chi phí vay. Cac to chưc phat hanh đa thưc hien kha triet đe viec xay dưng lịch bieu phat hanh chi tiet hang thang, quy, neu ro khoi lương phat hanh theo tưng phương thưc, tưng loai ky han, cong bo trươc ngaỳ tổ chưc phat hanh trai phieu trong nam nham taọ thuan lơi cho cac nha đau tư chu đong bo trí von tham gia thị trương. Tư cuoi nam 2012, SGDCK Hà Noi đa đưa he thong đau thau đien tư vaò hoat đong. Sau hơn mot nam trien khai, he thong đa hoat đong an toan, on định, ket noi thong suot vơi cơ quan quan ly, to chưc phat hanh và cac thanh vien.
Trong nam 2013, SGDCK Ha Noi đa to chưc 336 phien đau thau cho cac to chưc phat hanh bao gom: Kho bac Nhà nươc (KBNN); Ngan hang Phat trien Viet Nam, Ngan hang Chính sach Xa hoi, Uy ban Nhan dan Tp. Ha Noi vơi khoi lương trung thau đat mưc ky luc hơn 194,8 nghìn ty đong tren tong khoi lương goi thau la 370.398 tỷ đong. Trong đo, KBNN huy đong đươc hơn 143 nghìn ty đong, chiem hơn 73% gia trị trung thau toan thị trương.
Cung trong nam qua, SGDCK Ha Noi tiep tuc phoi hơp vơi KBNN thưc hien hoan đoi 04 đơt, giam 6 ma TPCP, khoi lương trai phieu đươc hoan đoi la 33,42 trieu trai phieu. Đen nay, chương trình hoan đoi trai phieu ket hơp vơi phat hanh lo lơn đa giam đươc so ma trai phieu Kho bac tư 175 ma vaò thơi điem cuoi nam 2010 xuong chỉ con gan 90 ma, vơi quy mô bình quan ma tang tư 650 ty đong nam 2010 len hơn 3.000 ty đong, gop phan tang thanh khoan cho TPCP.
Tren thị trương thư cap, gia trị niem yet đat 556.417 ty đong, tang 28% so vơi cuoi nam 2012, trong đó gia trị niem yet TPCP la 360.376 tỷ đong (65%), trai phieu đươc Chính phu baỏ lanh la 147.181 ty đong (26%), tín phieu Kho bac la 35.490 tỷ đong (chiem 6%) va trai phieu chính quyen địa phương la 13.010 ty đong (2%).
Đe thuc đay giao dịch cuả thị trương, Sơ đa đưa vaò van hanh Hệ thong giao dịch TPCP phien ban 2 hỗ trơ đa thị trương, đa tien te. Đay la hệ thong hien đai tích hơp cac hoat đong đau thau, giao dịch tín phieu, trai phieu va CBTT, taọ đươc sư lien thong giưã đau thau vơi giao dịch cong cu nợ ngan han va dai han. Cung vơi đo, hệ thong đương cong lơi suat TPCP cung đươc đanh gia la mot trong nhưng chỉ baó thanh khoan quan trong giup cơ quan ly, to chưc phat hanh va nhà đau tư đưa ra nhan định xu the cuả thị trương va định gia trai phieu.
Thanh khoan tren thị trương TPCP đa tang manh, tong GTGD TPCP và tín phieu đat 417.106 ty đong, GTGD bình quan đat 1.668 ty đong/phien, tang gap 2 lan so vơi nam 2012; Đã co chuyen bien ve đo sau cuả thanh khoan khi chỉ so thanh khoan đa tang tư mưc 0,05 lan trong nam 2012 len 0,3 lan trong nam 2013, tương đương vơi chỉ so thanh khoan cuả mot so thị trương cac nươc trong khu vưc. Theo đanh gia cuả Ngan hang Phat trien chau A (ADB), thị trương trai phieu Viet Nam nam 2013 tang trương cao nhat khu vưc chau A: tang 18,8% so vơi cung ky nam trươc, đat 25 ty USD, trong đo thị trương TPCP tang 24,8%, đat 24 ty USD.
Sư phat trien cuả thị trương TPCP gan đay đa thu hut sư quan tam cuả nhieu to chưc thong tin tai chính lơn như Reuters va Bloomberg. Cu the, Bloomberg se ket noi thong tin vơi Sơ tư thang 7/2014; thiet lap cơ chế trao đoi thong tin hai chieu, trưc tuyen giưã he thong trai phieu cuả SGDCK Ha Noi va he thong trai phieu cuả Bloomberg nham tong hơp toan dien dư lieu giao dịch thị trương, mơ rong pham vi hoat đong giao dịch cuả thị trương TPCP Viet Nam.
Phat trien he thong san pham mơi
Trong nam 2013, ben canh viec van hanh va phat trien cac thị trương hien co, Sơ cung tap trung phat trien cac san pham mơi gom san pham quy giao dịch hoan đoi (ETF), phat trien san pham phai sinh va cac san pham mơi tren thị trương TPCP như chỉ so trai phieu (Bond-index), giao dịch mua ban lai tien te cheó (Cross Currency Repos), san pham giao dịch trươc phat hanh (When-Issued)…
Tiep noi nhưng ket qua cuả nam 2013, nam 2014 SGDCK Ha Noi sẽ tiep tuc no lưc hơn nưã trong viec thuc đay quy mo thị trương hien tai, tang cương chat lương hang hoá tren thị trương, đay manh trien khai san pham mơi, hoan thien cac he thong cuả Sở đe nang cao kha nang đap ưng nhu cầu của thị trường, sẵn sàng cho một giai đoạn phát triển mới